آموزه‌های اعتقادی و عبادی از نگاه صحیفه سجادیه| ۱۷
امام سجّاد(ع) به ما می‌آموزد که اهل تحقیق باشیم و از درگاه الهی یاری بجوییم تا در گزینش‌های خود در امور و اعمال و ادیان، آنچه درست‌تر، پاکیزه‌تر و پسندیده‌تر است، همان را برگزینیم. در این بخش که بخش سوم درس‌های صحیفه سجّادیّه است، مسائلی را از صحیفه سجّادیّه مورد بررسی قرار می‌دهیم که در رابطه با:
اسلام، احکام و به طور کلّی مسائل و آموزه‌های تربیتی است که دارای سازندگی و آموزندگی اثرگذار و والایی است که تعبیرات و طرح زیبای آن‌ها از زبان سیدالسّاجدین و زینت عابدین، امام سجّاد(ع)، لطافت و زیبندگی هنرمندانه و ملکوتی ویژه‌ای به آن‌ها داده است.
البته باید توجّه داشت که نگاه و بنای ما به صحیفه در این امور، به طور اختصار و ذکر نمونه‌ها است، وگرنه بسیار طولانی خواهد شد.
امید آن که این نمونه‌ها، درس‌های سازنده و تحول‌بخش برای همه ما باشد. با توجّه به اینکه این درس‌ها از سلاله‌ای دل‌سوخته و شیفته درگاه الهی، حضرت علی بن الحسين(ع) در لباس دعا است و در حقیقت از چشمه‌سار زلال وحی و الهام و از اقیانوس پر امواج ملکوت گرفته شده، هر واژه‌اش از ارزش توصیف‌ناپذیری برخوردار است و گویی از روح و جان قرآن نشئت گرفته و همان را در لباس دیگر به ما می‌آموزد. به آن امید که بیشترین بهره‌های بهینه را از این واژه‌ها و عبارات نورانی ببریم و در پرتو آن بر تقویت ایمان، عرفان و درجات كمال خود بیفزاییم.
اسلام از نگاه صحیفه
اشاره
آیین اسلام، آخرین آیین آسمانی و کامل‌ترین آیین‌ها است که توسط خاتم پیامبران، حضرت محمّد بن عبدالله (ص) به جهانیان عرضه شده و پیروان آن را مسلمان می‌نامند؛ بنابراین لازم است عظمت اسلام و ویژگی‌های آن را از زبان امام معصوم(ع) بشنویم و در این راستا با آگاهی بیشتر به این آیین دل ببندیم و برای اجرای دستورهایش پویاتر و کو شاتر باشیم.
با این اشاره، به سراغ صحیفه سجّادیّه رفته و در این راستا، نظر شما را به نمونه‌های زیر جلب می‌کنیم:
تقاضای برترین دین و سلامت آن
1- در بند ۲۱ از دعای بیستم صحیفه چنین می‌خوانیم:
«و وَفِّقْني إذا اشتَكَلَتْ عَلَيَّ الاُمُورُ لأَهداها و إذا تَشابَهَتِ الأعمالُ لأِزكاها و إذا تَناقَضَتِ المِلَلُ لأِرضاها»؛
«خداوندا! هرگاه گزینش آیین یا کاری بر من دشوار و مشکل شود، مرا به درست‌ترین آن‌ها موفق بدار و هنگامی که کارها مشتبه شد، مرا به گزینش پاکیزه‌ترین آن‌ها وادار فرما و هنگامی که مذهب‌ها و دین‌های مختلف رودررو قرار گرفتند، مرا به پسندیده‌ترین آن‌ها در پیشگاهت رهنمون باش.»
شرح کوتاه
انسان هرگز بدون دین و هدایت الهی نمی‌تواند به سعادت ابدی برسد؛ بنابراین ناگزیر باید دینی را برگزیند. نظر به اینکه در طول تاریخ بشر، ادیان گوناگون توسط پیامبران ارائه شده و در این میان دست‌های تحریف و تغییر دین‌ها، موجب اختلاف در هر دینی شده، ما باید به طور جدّی با تحقیقات و بررسی‌های عمیق، دین راستین و شیوه حق هدایت را از میان آن همه اختلافات و شبهه‌ها بیابیم و آگاهانه و عمیق همان را پیروی کنیم؛ بنابراین نباید بی‌تفاوت و سطحی از چنین امر سرنوشت‌سازی بگذریم که قطعاً در چنین حالتی، راه اصلی و حقیقی را گم خواهیم کرد.
امام سجّاد(ع) در این فراز به ما می‌آموزد که اهل تحقیق باشیم و از درگاه الهی یاری بجوییم تا در گزینش‌های خود در امور و اعمال و ادیان، آنچه درست‌تر، پاکیزه‌تر و پسندیده‌تر است، همان را برگزینیم.
به عنوان مثال، پیامبر اسلام (ص) فرمود:
«امّت موسی به ۷۱ گروه متفرّق شدند، هفتاد گروهشان اهل دوزخ‌اند و تنها یک گروه از آن‌ها اهل بهشت می‌باشند. سپس امّت عیسی به ۷۲ گروه متفرّق شدند و تنها یک گروه از آن‌ها اهل بهشتند و هفتاد و یک فرقه آن‌ها اهل دوزخ می‌باشند؛ و امّت من به ۷۳ گروه متفرّق می‌شوند که تنها یک گروه از آن‌ها اهل بهشتند و هفتاد و دو گروه از آن‌ها اهل دوزخ‌اند.»
آنگاه فرمود: «این گروه نجات یافته، پیروان وصی من هستند»، که در این هنگام دست بر شانه على(ع) زد (یعنی وصی من این شخص است.)[1]
نظیر این حدیث از امیرمؤمنان على(ع) و از امام باقر(ع) روایت شده است. برای تأیید این مطلب بیش از پنجاه حدیث از طریق شیعه و اهل تسنن نقل شده است.[2]
بنابراین وجود اختلاف در دین، یک واقعیت انکارناپذیر است، پس باید با توکل به خداوند متعال و یاری‌جویی از او و تحقیق و بررسی، به آن دین نجات‌بخش که درست‌تر، پاکیزه‌تر و پسندیده‌تر است دست یافت تا سلامت دین حفظ شود.
۲- در بند ۱۷ همین دعا می‌خوانیم:
«اللّهُمَّ اسْلُكْ بِيَ الطّرِيقَةَ الْمُثْلَى، وَ اجْعَلْنِي عَلَى مِلَّتِكَ أَمُوتُ وَ أَحْيَا»؛
«خداوندا! مرا به طریق نمونه و برترین راه، رهسپار فرما و آن‌چنانم کن که در راستای دین تو بمیرم و زنده شوم.»
شرح کوتاه
در این عبارت، امام(ع) به ما می‌آموزد که در تحقیقات و کند و کاو خود دین نمونه و برتر را انتخاب کنیم و برای یافتن چنین دینی از درگاه خداوند یاری‌جوییم. پرواضح است که چنین دینی همان دین حقیقی خدایی است که ما باید زندگی و همه عمر خود را بر اساس چنین دینی، از نظر عقیده و عمل تنظیم کنیم و مرگمان نیز آمیخته با چنین آیینی باشد.
این دین همان دین اسلام ناب است که به فرموده قرآن: «إِنَّ الدِّينَ عِندَاللَّهِ الْإِسْلَامُ»[3] «دین در نزد خدا اسلام است.»
نیز فرموده: «فَمَن يُرِدِ اللَّهُ أَن يَهْدِيَهُ يَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْإِسْلَامِ»[4]؛ «آن را که خدا خواهان هدایت او است، سینه او را برای (پذیرش) اسلام گشاده می‌سازد.»
۳- در بند ۳ از دعای بیست و سوم می‌خوانیم:
«وَ امْنُنْ عَلَيَّ بِالصِّحَّةِ وَ الْأَمْنِ وَ السّلَامَةِ فِي دِينِي وَ بَدَنِي»؛
«نعمت صحت، امنیت و سلامتی در دینم و تندرستی را بر من منت گذار.»
شرح کوتاه
منّت‌گذاری اشاره به اعطای نعمت فراوان و سرشار است؛ یعنی اگر این نعمت‌ها را به من عطا کنی، مرا از نعمت‌های سرشار و بسیارت، بهره‌مند ساخته‌ای. در این فراز از دعا یکی از خواسته‌های امام(ع) که به ما نیز آموخته که آن را از درگاه خدا بخواهیم و دنبال کنیم سلامت دین است. این مفهوم ناب دو معنی را دارد: ۱- دين سالم، ناب و خالی از هرگونه انحرافات و ناخالصی‌ها و دین حقیقی، همان‌که پیامبر اسلام (ص) آورده، به ما عنایت کن. ۲- حالات خوب روحی به ما بده که سراپای وجودمان آمیخته با دستورهای دینی باشد، از نظر عقیده و عمل، کوچک‌ترین انحرافی از دین نداشته باشیم و گفتار و پندار و رفتار ما بر پایه دین و دستورهای گوناگون دینی استوار گردد.
مسئله سلامت دین و منزّه شدن آن از ناخالصی‌ها، از نعمت‌های درجه اول هر فرد مسلمان است. طبق روایت معروف، در آن خطبه‌ای که پیامبر اعظم (ص) در آستانه رمضان خواند و در قسمت پایان خطبه اشاره‌ای به ماجرای ضربت خوردن حضرت على(ع) در ماه رمضان نمود، على(ع) از پیامبر(ص) پرسید:
«يَا رَسُولَ اللَّهِ! وَ ذَلِكَ فِي سَلَامَةٍ مِنْ دِينِي»؛
«ای پیامبر خدا آیا این ضربت (و شهادت) در وقتی که من از سلامت دین برخوردار هستم رخ می‌دهد؟» پیامبر(ص) فرمود: «فِي سَلَامَةٍ مِنْ دِينِكَ؛ آری! در آن وقت سلامت دین داری.»
پیشوای راستین حضرت على(ع) همه همّ و غمش این است که در هر حال دارای سلامت دین باشد و این بیانگر اهمیت فوق‌العاده این موضوع است. بر همین اساس امام سجّاد(ع) در فرازی از بند ۵ همین دعا (دعای ۲۳) به درگاه الهی عرض می‌کند:
«وَ اشْرَحْ لِمَرَاشِدِ دِينِكَ قَلْبِي»؛
«خداوندا! قلبم را برای هدایت‌های دینت (یعنی دین خالصت) ظرفیت و لیاقت عنایت فرما.»
این ظرفیت همان لیاقت و استعداد پذیرش دین خالص و خداپسند، از میان ادیان و دین سالم و ناب در درون خود اسلام و اسلامیان است که اگر هدایت‌های قلبی الهی به یاری ما نیاید، چه بسا در بین خودمان در حوزه شیعه، شیوه‌های مختلف به نام دین پدیدار شود که از همین‌جا دین حقیقی و دین آمریکایی و دین غربی و شرقی به وجود می‌آید؛ و این مطلب مهمی است که در هر حال می‌طلبد مراقب سلامت دین خود باشیم تا دستخوش انواع بیماری‌های دینی نشود؛ و این همان است که در بند ۲۰ از دعای چهل و دوم صحيفه می‌خوانیم:
«وَ أَحْيِنَا عَلَى سُنّتِهِ، وَ تَوَفَّنَا عَلَى مِلَّتِهِ وَ خُذْ بِنَا مِنْهَاجَهُ، وَ اسْلُكْ بِنَا سَبِيلَهُ، وَ اجْعَلْنَا مِنْ أَهْلِ طَاعَتِهِ»؛
«خدایا! ما را بر اساس سنّت و سیره پیامبر زنده بدار و بر دین و آیین او بمیران و در راه‌های روشن او رهسپار کن و در مسیر سلوک او پیش ببر و ما را از پیروان او قرار ده.»
پرواضح است که همه این گل‌واژه‌ها به ما می‌آموزند که در همه عرصه‌های دین، بسیار مراقب باشیم که انحراف و کژی رخ ندهد و دینمان خالص و منزّه از هرگونه آلودگی باشد. در این صورت می‌توانیم مانند امام سجّاد(ع) این عرض کنیم:
«وَ اَلْحَمْدُ لِلَّهِ اَلَّذِي حَبَانَا بِدِينِهِ، وَ اِخْتَصَّنَا بِمِلَّتِهِ»؛
«حمد و سپاس خداوندی را که دینش را به ما آموخت {و ما را بر اجرای دینش برگزید} و ما را به آیین خویش (اسلام) اختصاص و امتیاز داد.»[5]
پی‌نوشت‌ها:
[1] بحارالانوار، ج ۲۸، ص ۱۳.
[2] بحارالانوار، ج ۲۸، باب افتراق الأمّة بعد النبي، صفحه ۲ تا ۳۶.
[3] آل‌عمران، آیه ۱۹.
[4] انعام، آیه ۱۲۵.
[5] صحیفه سجّادیّه، دعای ۴۴، بند ۲.
اسلام، احکام و به طور کلّی مسائل و آموزه‌های تربیتی است که دارای سازندگی و آموزندگی اثرگذار و والایی است که تعبیرات و طرح زیبای آن‌ها از زبان سیدالسّاجدین و زینت عابدین، امام سجّاد(ع)، لطافت و زیبندگی هنرمندانه و ملکوتی ویژه‌ای به آن‌ها داده است.
البته باید توجّه داشت که نگاه و بنای ما به صحیفه در این امور، به طور اختصار و ذکر نمونه‌ها است، وگرنه بسیار طولانی خواهد شد.
امید آن که این نمونه‌ها، درس‌های سازنده و تحول‌بخش برای همه ما باشد. با توجّه به اینکه این درس‌ها از سلاله‌ای دل‌سوخته و شیفته درگاه الهی، حضرت علی بن الحسين(ع) در لباس دعا است و در حقیقت از چشمه‌سار زلال وحی و الهام و از اقیانوس پر امواج ملکوت گرفته شده، هر واژه‌اش از ارزش توصیف‌ناپذیری برخوردار است و گویی از روح و جان قرآن نشئت گرفته و همان را در لباس دیگر به ما می‌آموزد. به آن امید که بیشترین بهره‌های بهینه را از این واژه‌ها و عبارات نورانی ببریم و در پرتو آن بر تقویت ایمان، عرفان و درجات كمال خود بیفزاییم.
اسلام از نگاه صحیفه
اشاره
آیین اسلام، آخرین آیین آسمانی و کامل‌ترین آیین‌ها است که توسط خاتم پیامبران، حضرت محمّد بن عبدالله (ص) به جهانیان عرضه شده و پیروان آن را مسلمان می‌نامند؛ بنابراین لازم است عظمت اسلام و ویژگی‌های آن را از زبان امام معصوم(ع) بشنویم و در این راستا با آگاهی بیشتر به این آیین دل ببندیم و برای اجرای دستورهایش پویاتر و کو شاتر باشیم.
با این اشاره، به سراغ صحیفه سجّادیّه رفته و در این راستا، نظر شما را به نمونه‌های زیر جلب می‌کنیم:
تقاضای برترین دین و سلامت آن
1- در بند ۲۱ از دعای بیستم صحیفه چنین می‌خوانیم:
«و وَفِّقْني إذا اشتَكَلَتْ عَلَيَّ الاُمُورُ لأَهداها و إذا تَشابَهَتِ الأعمالُ لأِزكاها و إذا تَناقَضَتِ المِلَلُ لأِرضاها»؛
«خداوندا! هرگاه گزینش آیین یا کاری بر من دشوار و مشکل شود، مرا به درست‌ترین آن‌ها موفق بدار و هنگامی که کارها مشتبه شد، مرا به گزینش پاکیزه‌ترین آن‌ها وادار فرما و هنگامی که مذهب‌ها و دین‌های مختلف رودررو قرار گرفتند، مرا به پسندیده‌ترین آن‌ها در پیشگاهت رهنمون باش.»
شرح کوتاه
انسان هرگز بدون دین و هدایت الهی نمی‌تواند به سعادت ابدی برسد؛ بنابراین ناگزیر باید دینی را برگزیند. نظر به اینکه در طول تاریخ بشر، ادیان گوناگون توسط پیامبران ارائه شده و در این میان دست‌های تحریف و تغییر دین‌ها، موجب اختلاف در هر دینی شده، ما باید به طور جدّی با تحقیقات و بررسی‌های عمیق، دین راستین و شیوه حق هدایت را از میان آن همه اختلافات و شبهه‌ها بیابیم و آگاهانه و عمیق همان را پیروی کنیم؛ بنابراین نباید بی‌تفاوت و سطحی از چنین امر سرنوشت‌سازی بگذریم که قطعاً در چنین حالتی، راه اصلی و حقیقی را گم خواهیم کرد.
امام سجّاد(ع) در این فراز به ما می‌آموزد که اهل تحقیق باشیم و از درگاه الهی یاری بجوییم تا در گزینش‌های خود در امور و اعمال و ادیان، آنچه درست‌تر، پاکیزه‌تر و پسندیده‌تر است، همان را برگزینیم.
به عنوان مثال، پیامبر اسلام (ص) فرمود:
«امّت موسی به ۷۱ گروه متفرّق شدند، هفتاد گروهشان اهل دوزخ‌اند و تنها یک گروه از آن‌ها اهل بهشت می‌باشند. سپس امّت عیسی به ۷۲ گروه متفرّق شدند و تنها یک گروه از آن‌ها اهل بهشتند و هفتاد و یک فرقه آن‌ها اهل دوزخ می‌باشند؛ و امّت من به ۷۳ گروه متفرّق می‌شوند که تنها یک گروه از آن‌ها اهل بهشتند و هفتاد و دو گروه از آن‌ها اهل دوزخ‌اند.»
آنگاه فرمود: «این گروه نجات یافته، پیروان وصی من هستند»، که در این هنگام دست بر شانه على(ع) زد (یعنی وصی من این شخص است.)[1]
نظیر این حدیث از امیرمؤمنان على(ع) و از امام باقر(ع) روایت شده است. برای تأیید این مطلب بیش از پنجاه حدیث از طریق شیعه و اهل تسنن نقل شده است.[2]
بنابراین وجود اختلاف در دین، یک واقعیت انکارناپذیر است، پس باید با توکل به خداوند متعال و یاری‌جویی از او و تحقیق و بررسی، به آن دین نجات‌بخش که درست‌تر، پاکیزه‌تر و پسندیده‌تر است دست یافت تا سلامت دین حفظ شود.
۲- در بند ۱۷ همین دعا می‌خوانیم:
«اللّهُمَّ اسْلُكْ بِيَ الطّرِيقَةَ الْمُثْلَى، وَ اجْعَلْنِي عَلَى مِلَّتِكَ أَمُوتُ وَ أَحْيَا»؛
«خداوندا! مرا به طریق نمونه و برترین راه، رهسپار فرما و آن‌چنانم کن که در راستای دین تو بمیرم و زنده شوم.»
شرح کوتاه
در این عبارت، امام(ع) به ما می‌آموزد که در تحقیقات و کند و کاو خود دین نمونه و برتر را انتخاب کنیم و برای یافتن چنین دینی از درگاه خداوند یاری‌جوییم. پرواضح است که چنین دینی همان دین حقیقی خدایی است که ما باید زندگی و همه عمر خود را بر اساس چنین دینی، از نظر عقیده و عمل تنظیم کنیم و مرگمان نیز آمیخته با چنین آیینی باشد.
این دین همان دین اسلام ناب است که به فرموده قرآن: «إِنَّ الدِّينَ عِندَاللَّهِ الْإِسْلَامُ»[3] «دین در نزد خدا اسلام است.»
نیز فرموده: «فَمَن يُرِدِ اللَّهُ أَن يَهْدِيَهُ يَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْإِسْلَامِ»[4]؛ «آن را که خدا خواهان هدایت او است، سینه او را برای (پذیرش) اسلام گشاده می‌سازد.»
۳- در بند ۳ از دعای بیست و سوم می‌خوانیم:
«وَ امْنُنْ عَلَيَّ بِالصِّحَّةِ وَ الْأَمْنِ وَ السّلَامَةِ فِي دِينِي وَ بَدَنِي»؛
«نعمت صحت، امنیت و سلامتی در دینم و تندرستی را بر من منت گذار.»
شرح کوتاه
منّت‌گذاری اشاره به اعطای نعمت فراوان و سرشار است؛ یعنی اگر این نعمت‌ها را به من عطا کنی، مرا از نعمت‌های سرشار و بسیارت، بهره‌مند ساخته‌ای. در این فراز از دعا یکی از خواسته‌های امام(ع) که به ما نیز آموخته که آن را از درگاه خدا بخواهیم و دنبال کنیم سلامت دین است. این مفهوم ناب دو معنی را دارد: ۱- دين سالم، ناب و خالی از هرگونه انحرافات و ناخالصی‌ها و دین حقیقی، همان‌که پیامبر اسلام (ص) آورده، به ما عنایت کن. ۲- حالات خوب روحی به ما بده که سراپای وجودمان آمیخته با دستورهای دینی باشد، از نظر عقیده و عمل، کوچک‌ترین انحرافی از دین نداشته باشیم و گفتار و پندار و رفتار ما بر پایه دین و دستورهای گوناگون دینی استوار گردد.
مسئله سلامت دین و منزّه شدن آن از ناخالصی‌ها، از نعمت‌های درجه اول هر فرد مسلمان است. طبق روایت معروف، در آن خطبه‌ای که پیامبر اعظم (ص) در آستانه رمضان خواند و در قسمت پایان خطبه اشاره‌ای به ماجرای ضربت خوردن حضرت على(ع) در ماه رمضان نمود، على(ع) از پیامبر(ص) پرسید:
«يَا رَسُولَ اللَّهِ! وَ ذَلِكَ فِي سَلَامَةٍ مِنْ دِينِي»؛
«ای پیامبر خدا آیا این ضربت (و شهادت) در وقتی که من از سلامت دین برخوردار هستم رخ می‌دهد؟» پیامبر(ص) فرمود: «فِي سَلَامَةٍ مِنْ دِينِكَ؛ آری! در آن وقت سلامت دین داری.»
پیشوای راستین حضرت على(ع) همه همّ و غمش این است که در هر حال دارای سلامت دین باشد و این بیانگر اهمیت فوق‌العاده این موضوع است. بر همین اساس امام سجّاد(ع) در فرازی از بند ۵ همین دعا (دعای ۲۳) به درگاه الهی عرض می‌کند:
«وَ اشْرَحْ لِمَرَاشِدِ دِينِكَ قَلْبِي»؛
«خداوندا! قلبم را برای هدایت‌های دینت (یعنی دین خالصت) ظرفیت و لیاقت عنایت فرما.»
این ظرفیت همان لیاقت و استعداد پذیرش دین خالص و خداپسند، از میان ادیان و دین سالم و ناب در درون خود اسلام و اسلامیان است که اگر هدایت‌های قلبی الهی به یاری ما نیاید، چه بسا در بین خودمان در حوزه شیعه، شیوه‌های مختلف به نام دین پدیدار شود که از همین‌جا دین حقیقی و دین آمریکایی و دین غربی و شرقی به وجود می‌آید؛ و این مطلب مهمی است که در هر حال می‌طلبد مراقب سلامت دین خود باشیم تا دستخوش انواع بیماری‌های دینی نشود؛ و این همان است که در بند ۲۰ از دعای چهل و دوم صحيفه می‌خوانیم:
«وَ أَحْيِنَا عَلَى سُنّتِهِ، وَ تَوَفَّنَا عَلَى مِلَّتِهِ وَ خُذْ بِنَا مِنْهَاجَهُ، وَ اسْلُكْ بِنَا سَبِيلَهُ، وَ اجْعَلْنَا مِنْ أَهْلِ طَاعَتِهِ»؛
«خدایا! ما را بر اساس سنّت و سیره پیامبر زنده بدار و بر دین و آیین او بمیران و در راه‌های روشن او رهسپار کن و در مسیر سلوک او پیش ببر و ما را از پیروان او قرار ده.»
پرواضح است که همه این گل‌واژه‌ها به ما می‌آموزند که در همه عرصه‌های دین، بسیار مراقب باشیم که انحراف و کژی رخ ندهد و دینمان خالص و منزّه از هرگونه آلودگی باشد. در این صورت می‌توانیم مانند امام سجّاد(ع) این عرض کنیم:
«وَ اَلْحَمْدُ لِلَّهِ اَلَّذِي حَبَانَا بِدِينِهِ، وَ اِخْتَصَّنَا بِمِلَّتِهِ»؛
«حمد و سپاس خداوندی را که دینش را به ما آموخت {و ما را بر اجرای دینش برگزید} و ما را به آیین خویش (اسلام) اختصاص و امتیاز داد.»[5]
پی‌نوشت‌ها:
[1] بحارالانوار، ج ۲۸، ص ۱۳.
[2] بحارالانوار، ج ۲۸، باب افتراق الأمّة بعد النبي، صفحه ۲ تا ۳۶.
[3] آل‌عمران، آیه ۱۹.
[4] انعام، آیه ۱۲۵.
[5] صحیفه سجّادیّه، دعای ۴۴، بند ۲.
دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
محمد محمدی اشتهاردی
ارسال نظر